Wanneer Logopedie?
Logopedische moeilijkheden maken een wezenlijk deel uit van de totale mens. Problemen met het spreken, de taal, het stemgebruik, het lezen en het schrijven mogen nooit afzonderlijk bekeken worden, maar dienen geplaatst in de ontwikkeling van een bepaalde persoon op een bepaald moment in zijn leven.
Kinderen
1. Belangrijke leeftijdsgebonden indicaties voor verwijzing naar de logopedist:
Op een bepaalde leeftijd heeft het kind welbepaalde spraak- of taalpatronen verworven. Is dat niet het geval, dan is logopedisch advies aangewezen, naast eventueel een meer globaal ontwikkelingsonderzoek indien noodzakelijk.
- 10 maanden: het kind brabbelt nog weinig
- 18 maanden:
- het kind zegt nog geen woord of het praat bijna uitsluitend in klinkers
- Het kind schijnt weinig taal te begrijpen
- 2-2,5 jaar:het kind maakt nog geen tweewoordzinnen
- 3-4 jaar:
- het kind maakt nog geen kleine zinnetjes
- het kind is grotendeels onverstaanbaar
- 4-4,5 jaar:
- het kind kan nog geen verhaaltje of gebeurtenis vertellen
- het kind spreekt nog niet alle klanken goed uit
- 5 jaar: het kind maakt nog geen goede zinnen.
Op welke 4- tot 5 jarige kinderen moeten we speciaal letten?
De leeftijd van vier tot vijf jaar is minstens om twee redenen erg belangrijk:
- de basisperiode voor spraak- en taalontwikkeling loopt ten einde
- het kind staat op de drempel van de lagere school
Een aantal belangrijke tekorten op deze leeftijd zijn: Het kind ...
- schijnt opdrachten niet goed te begrijpen
- maakt nog geen zinnen
- kan geen verhaal vertellen
- stottert
- is geremd of wordt geplaagd ter wille van zijn spreken
- heeft te veel of te weinig neusklank
- is vaak hees
- kan niet alle klanken goed uitspreken
In deze gevallen is logopedische hulp zeker noodzakelijk.
2. Belangrijke niet-leeftijdsgebonden indicaties voor verwijzing naar de logopedist
Onafgezien van de leeftijd (zie hierboven) kan het kind bepaalde merkwaardigheden vertonen in spreken, stemgebruik, lezen, schrijven, algemeen taalgebruik. Worden één of meer tekorten vastgesteld, dan is logopedisch advies aangewezen. Hieronder sommen we de belangrijkste op.
Het kind ...
- schijnt vragen en opdrachten niet te begrijpen
- is een jaar achter op de normale spraak- en taalontwikkeling van leeftijdsgenoten
- spreekt met te veel of te weinig neusklank
- is vaak hees
- wordt ter wille van zijn spreken geremd of geplaagd
- stottert al langer dan een half jaar
- praat heel eentonig, extra luid of zeer stil
- praat erg snel, laat vele klanken weg, vervormt woorden
- heeft moeilijkheden met lezen, schrijven en/of rekenen
- vertoont spraakmoeilijkheden en gebitsafwijkingen (orthodontie)
- komt uit een gezin, familie met spraak- en taalproblemen
Volwassenen
Logopedische problemen komen niet alleen voor bij kinderen, maar ook bij adolescenten, volwassenen en bejaarden. Al te vaak worden deze problemen nog onderschat, geminimaliseerd of over het hoofd gezien.
We vermelden hier enkele problemen die zeker onze aandacht verdienen:
- chronische heesheid
- veel stemklachten hebben (spreekberoepen!)
- spraak- en taalmoeilijkheden na hersenbloeding, hersenembolie, hersentrombose, hersentrauma, ... (afasie, dysartrie, etc.)
- stotteren
- gehoorstoornissen
- snel en onverstaanbaar spreken